klucze do mieszkania
5
(1)

W kontekście zabezpieczenia na starość oraz zarządzania majątkiem, dożywotnie użytkowanie nieruchomości staje się coraz bardziej popularną opcją. Ta forma umowy niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i zobowiązania dla obu stron.

Współczesne wyzwania demograficzne, jak starzejące się społeczeństwo i rosnące ceny nieruchomości, przyczyniają się do częstszego sięgania po rozwiązania takie jak umowa dożywocia. Zrozumienie istoty i zasad tej umowy jest kluczowe dla osób zainteresowanych zabezpieczeniem swojego bytu lub planujących nabyć nieruchomość w tego typu transakcji.

Czym jest i na czym polega umowa o dożywocie?

Umowa o dożywocie to jedna z form rozwiązania, której celem jest zabezpieczenie bytowe osoby przekazującej nieruchomość w zamian za określone świadczenia. W ramach tej umowy właściciel nieruchomości, zwany dożywotnikiem, przekazuje swój majątek w zamian za zapewnienie mu dożywotniego utrzymania przez nabywcę nieruchomości.

Praktycznie oznacza to, że nabywca zobowiązuje się do zapewnienia dożywotnikowi środków do życia, które mogą obejmować m.in. wyżywienie, opiekę medyczną czy zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych. Umowa ta jest szczegółowo regulowana w polskim kodeksie cywilnym, co zapewnia jej pewność prawną oraz precyzyjne określenie wzajemnych zobowiązań. Więcej zagadnień i informacji z zakresu prawa cywilnego znaleźć można np. tutaj

Do czego zobowiązane są strony podpisujące umowę?

W momencie podpisania umowy o dożywocie, obie strony uzyskują określone prawa, ale również przyjmują na siebie określone zobowiązania. Z jednej strony, dożywotnik, jeszcze właściciel nieruchomości, przenosi własność tej nieruchomości na nabywcę. Jednocześnie nabywca przejmuje na siebie istotne obowiązki, które często będą trwały przez wiele lat.

Nabywca nieruchomości zobowiązuje się do zapewnienia dożywotnikowi dożywotnich świadczeń, które mogą obejmować różnorodne formy pomocy, w tym pomoc materialną i niematerialną. Te świadczenia są starannie określone w umowie, co ma na celu uniknięcie ewentualnych nieporozumień w przyszłości. Ważne jest, aby każda ze stron zrozumiała zakres zobowiązań oraz swoje prawa, co pozwala na uniknięcie przyszłych sporów.

Kto i kiedy może zawrzeć umowę dożywocia?

Umowę dożywocia mogą zawrzeć osoby pełnoletnie, które mają pełną zdolność do czynności prawnych. Zazwyczaj, w praktyce, jedną ze stron jest osoba starsza lub pragnąca zabezpieczyć swój byt na emeryturze. Druga strona umowy może być zarówno osobą fizyczną, jak i prawną, np. instytucją zapewniającą opiekę senioralną.

Ważne jest, aby strony były świadome swoich praw i zobowiązań, a sam fakt zawarcia umowy powinny rozważyć w kontekście przyszłych potrzeb oraz dostępnych zasobów. Umowa taka najczęściej jest zawierana w sytuacji, gdy potencjalny dożywotnik pragnie formalnie uregulować kwestie dziedziczenia i uniknąć ewentualnych poświadczeń co do własności po jego śmierci.

podpisanie umowy

Kto jest właścicielem nieruchomości przy umowie dożywocia?

W przypadku umowy o dożywocie, własność nieruchomości zostaje formalnie przeniesiona na nabywcę już z chwilą podpisania tej umowy. Dzieje się tak dlatego, że w ramach tej transakcji były właściciel, czyli dożywotnik, przekazuje pełne prawo własności nabywcy. Nabywca staje się zatem z punktu widzenia prawa właścicielem nieruchomości z wszelkimi wynikającymi z tego tytułu prawami i obowiązkami.

Ważnym aspektem tej umowy jest jednak to, że mimo formalnego przeniesienia własności, dożywotnik nie zostaje całkowicie pozbawiony wpływu na swoją dotychczasową nieruchomość. Dzięki zapisom umowy o dożywocie nabywca jest zobligowany do zapewnienia określonych świadczeń na rzecz dożywotnika, a w wielu przypadkach dożywotnik może korzystać z nieruchomości na zasadzie użytkowania dożywotniego. Prawo użytkowania często jest zastrzeżone w akcie notarialnym i oznacza, że dożywotnik może nadal zamieszkiwać nieruchomość lub korzystać z niej w inny sposób, zgodnie z określeniami umowy. Z tego powodu, mimo przeniesienia własności, dożywotnik zachowuje specjalne prawa, które zabezpieczają jego interesy bytowe.

Czym różni się dożywocie od służebności?

Chociaż dożywocie i służebność mogą na pierwszy rzut oka wydawać się podobnymi narzędziami w kontekście zarządzania nieruchomościami, różnią się one w istotny sposób. Dożywocie dotyczy przekazania własności nieruchomości z jednoczesnym zapewnieniem świadczeń dla dożywotnika przez nabywcę. W ramach tej umowy, przeniesienie własności jest trwałe i ostateczne, a dożywotnik uzyskuje gwarancję świadczeń na swoją korzyść do końca życia, co czyni tę umowę swego rodzaju „zabezpieczeniem emerytalnym”.

Z kolei służebność to bardziej ograniczone prawo rzeczowe. Może ono przybrać formę osobistego prawa korzystania z nieruchomości lub jej części, np. użytkowania czy zamieszkiwania w domu należącym do innej osoby. Służebność nie związana jest z przekazaniem prawa własności. Osoba, na rzecz której ustanowiona jest służebność, korzysta z nieruchomości zgodnie z treścią umowy, ale nie ma innych praw względem nieruchomości, takich jak jej sprzedaż czy całościowe zarządzanie. Oznacza to, że właściciel nieruchomości nadal pozostaje pełnoprawnym właścicielem i może wykonywać swoje prawo własności, o ile nie narusza to praw użytkownika służebności. Służebność często jest stosowana w kontekście regulowania dostępu do drogi lub użytkowania niektórych elementów infrastruktury.

Czy można rozwiązać umowę dożywocia?

Rozwiązanie umowy dożywocia możliwe jest, choć nie jest to proces prosty i wymaga spełnienia pewnych przesłanek prawnych. Umowa dożywocia, ze względu na swoją specyficzną naturę, ma za zadanie zabezpieczenie interesów dożywotnika do końca jego życia. Jednakże w sytuacjach wyjątkowych, takich jak niewywiązywanie się z obowiązków przez nabywcę (chodzi tutaj o niewypełnianie świadczeń wynikających z umowy, jak np. brak opieki czy niespełnienie innych obietnic), możliwe jest wystąpienie do sądu z żądaniem rozwiązania umowy.

Postępowanie sądowe w sprawie rozwiązania umowy dożywocia nie jest jednak krótkie ani łatwe. Wymaga jednoznacznego wykazania naruszenia postanowień umowy przez nabywcę. Sądy kierują się zasadą ochrony dobra dożywotnika, jednakże każde postępowanie jest rozpatrywane indywidualnie, uwzględniając wszystkie aspekty i dowody przedstawione w sprawie. Ważne jest, aby osoby zawierające umowę dożywocia były świadome możliwości, jakie daje sądowe uregulowanie takich sytuacji.

Dla obu stron umowy najlepszym rozwiązaniem jest zapobieganie konfliktom poprzez jasne i precyzyjne określenie warunków umowy już na etapie jej sporządzania. Pomocą w tym mogą być wykwalifikowani radcy prawni czy notariusze, którzy zadbają o to, aby wszystkie istotne kwestie zostały omówione i zapisane w sposób przejrzysty dla obu stron.

Część informacji wykorzystanych w artykule znaleziona na stronie jednej z warszawskich kancelarii: https://prawnik.warszawa.pl

Artykuł okazał się przydatny?

Kliknij na gwiazdkę i oceń

Ocena 5 / 5. Ilość ocen: 1

Brak ocen!

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here